ΜΟΝΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
Γύρω στα τέλη του 12ου αιώνα μ.Χ., δύο Σέρβοι μοναχοί με βασιλική καταγωγή θα εγκατασταθούν στη Μονή Βατοπεδίου, στο Άγιον Όρος. Θα είναι ο ηγεμόνας της Σερβίας Στέφανος Νεμάνια και ο γιος του και διάδοχος του θρόνου Ράτκο. Στους δύο μοναχούς που θα μονάσουν με τα ονόματα «Συμεών» και «Σάββας», η Μονή Βατοπεδίου θα παραχωρήσει αργότερα ένα μικρό κοντινό κελί, το μονύδριο του Χιλανδαρίου, στην βορειοανατολική πλευρά της αθωνικής χερσονήσου. Το Χιλανδάρι σύντομα θ’ αναπτυχθεί με την υλική βοήθεια του νέου ηγεμόνα των Σέρβων Στεφάνου Β΄, γιου και αδελφού αντίστοιχα των δύο μοναχών. Η Μονή επίσημα θα δωριθεί από τον Αυτοκράτορα Αλέξιο Γ΄ με χρυσόβουλο «στους Σέρβους δώρο αιώνιο». Λίγο αργότερα ο ένας από τους δύο κτήτορες, ο Σάββας, θα γίνει Αρχιεπίσκοπος της Σερβίας και η Μονή θα γίνει σύντομα το πνευματικό κέντρο της Σερβικής Ορθόδοξης Πίστης, προσαρτώντας μικρότερα γειτονικά κελιά. Η ανάπτυξη της Μονής θα συνεχισθεί και βοηθούμενη από Σέρβους ηγεμόνες θα φτάσει σε μεγάλη ακμή στα μέσα του 13ου αιώνα, όταν ηγεμόνας της Σερβίας θα απαγορευθεί ο Στέφανος Δουσάν. Ο Δουσάν, ευσεβής όπως και η σύζυγός του Ελένη, θα ενισχύσουν ιδιαίτερα τη Μονή, καθώς επίσης και Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ανδρόνικος Β΄ ο Παλαιολόγος. Η Μονή θα βρεθεί σε μεγάλη ακμή και τον 16ο αιώνα, όταν μετά την παρακμή πολλών άλλων μοναστηριών του Αγίου Όρους, στη θέση του «Πρώτου» στις Καρυές θα εκλεχθεί Χιλανδαρινός Ηγούμενος. Το Χιλανδάρι είναι πλούσιο σε κειμήλια, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται σταυροί με Τίμιο Ξύλο και εξαιρετικές εικόνες, όπως η Παναγία η Τριχερούσα. Το Καθολικό της Μονής, που εορτάζει στα Εισόδια της Θεοτόκου, κτίστηκε τον 13ο αιώνα, τοιχογραφήθηκε τον 14ο, αλλά επιζωγραφίσθηκε τον 19ο, με αποτέλεσμα να καταστραφούν οι σπουδαίες τοιχογραφίες του της Μακεδονικής Σχολής.